Mina Price (MINA)

Mina Protocol Nedir?

Minimal ölçekte, "kısa ve öz blockchain" olan Mina Protocol, merkeziyetsiz uygulamaları (DApp) daha verimli biçimde çalıştırmak için hesaplama gereksinimlerini azaltıyor. Mina, kullanımı artsa da boyutun sabit kalması üzerine tasarlandığından, dünyanın en küçük blockchain yapısı olarak öne çıkıyor. Ayrıca, güvenlik ve merkeziyetsizlik açısından dengeli biçimde çalışıyor. Eski adı Coda Protocol olan proje, Ekim 2020'de Mina olarak yeniden markalaştı.

Proje hakkında daha fazla bilgi edinmek için Mina Protocol sayfamıza göz atın.

Mina ağı, Bitcoin'in 300 GB blockchain yapısına kıyasla sadece 22 KB'lık son derece küçük boyuta sahip.

Mina Protocol Temel Amacı Ne?

Mina, kullanıcıların platformu doğrudan genesis blok üzerinden doğrulamasını sağlayan verimli bir dağıtık ödeme sistemi meydana getirmek üzere çalışıyor. Teknik makalesinde "kısa ve öz blockchain" tabiri yer alıyor.

Protokol; Zero-Knowledge Succinct Non-Interactive Arguments of Knowledge (zk-SNARK) ismi verilen, herhangi bir veri ifşa edilmeden kimlik doğrulaması yapılmasını sağlayan kriptografik ispat sistemi kullanıyor. Gelgelelim kullanıcının, genesis blok sürecine kadar platformu izlemesini sağlamak büyük ölçekli ağlarda pratik olmayabilir. Bu nedenle Mina, yalnızca son birkaç bloka odaklanan SNARK'ları aşamalı olarak hesaplıyor. Yani son kullanıcılar, tüm işlem geçmişi yerine zk-SNARK ile sıkıştırılmış ispat verisini kontrol ediyor.

Mina protokolünün kalbinde, hem yardımcı program para birimi hem de değişim aracı olarak işlev gören yerel sanal varlık olan MINA yer alıyor.

Mina Protokol Nasıl Çalışıyor?

Mina, işlemlerin ele alınma şekli dışında Bitcoin ağına benziyor. Hesap modellemesi içinse Ethereum ağındaki yöntemler kullanılıyor.

Bu bağlamda Bitcoin ve Ethereum ağları arasındaki temel fark ön plana çıkıyor. Bitcoin, harcanmamış kripto para birimlerinin listesine odaklanırken Ethereum ağında hesap bakiyeleri ele alınıyor.

Mina ise, bir sağlayıcı (veya istenirse snarker) kullanıyor. Madenciye benzer biçimde çalışan bu öğe, her blokun kurallara uygun şekilde meydana gelmesini sağlıyor.

Mina, genesis bloktan itibaren önyükleme yaparak çalıştığından, kısaltılmış merkeziyetsiz ağlar için özel olarak tasarlanmış bir PoS mekanizması türü olan Ouroboros Samasika'yı kullanıyor.

Kısaltılmış blockchain ağları doğrulama ve güncelleme özellikleri üzerine odaklanıyor. Doğrulama; fikir birliği, blockchain özeti ve blok içeriklerine odaklanırken güncelleme işlevi konsensüs ve zincir özeti üzerinden çalışıyor.

Yukarıdaki uygulamaların yanı sıra proje, işlem hızını optimize etmek için paralel tarama özelliğini kullanıyor. Burada kanıtlanmamış bloklar gruplara ayrılıyor ve süreç paralel ispatlayıcılara atanıyor.

Mina Protocol'e Katkı Sağlayan Öğeler

Mina; çoğu platformun madenci ve stake edenler gibi doğrulayıcılara sahip olduğu ve işlemleri doğrularken üçüncü parti gibi hareket eden hafif istemcilerin yer aldığı mevcut blockchain ortamında devrim oluşturacak yenilikler sunuyor.

Mina, merkeziyetsiz ağ içinde her biri farklı işlevleri yerine getiren birden fazla katılımcıya sahip olarak farklı bir yaklaşım benimsiyor.

Doğrulayıcı, blok üreticisi ve snarker olmak üzere kullanıcıların üç temel rolü buluyor.

• Doğrulayıcılar
• Doğrulayıcılar, konsensüs bilgilerinin onaylanmasını sağlayan zk-SNARKS ile etkileşime giriyor. Mina protokolün her kullanıcısı, cihazlarının 22 KB'lık bir zincir işleyebilmesi ve birkaç milisaniye içinde işlem gerçekleştirebilmesi koşuluyla doğrulayıcı kabul edilir.

Blok Üreticileri

Blok üreticileri, stake edenler veya madenciler gibi çalışır. Blok ödülü ve işlem ücretleri üzerinden ödeme alırlar. İlginçtir ki protokol, blok üreticilerine giden teşvikleri azaltmıyor. Bu katılımcı kategorisinde Mina kullanıcılarının, paralarını kendilerine devredebilmeleri sağlanıyor.

İşlemlerin bir demet haline getirilip blok içine eklenmesi dışında, blok üreticileri de önceden taahhüt edilmiş işlemlerle aynı sayıda SNARK oluşturmak zorunda. Zira blok üretimi sırasında bunun yapılmaması durumunda, eksik blok oluşabilir ve düğümler geçerlilik onayı vermeyebilir.

Bir blok üreticisi zincire 10 adet işlem eklemek isterse, en ön sırada yer alan SNARK işlemlerini de tamamlamak durumunda kalıyor. Bununla birlikte SNARK üretme veya snarker adı verilen özel katılımcı grubu tarafından üretilenleri kullanma gibi seçeneklere de sahipler.

Snaker

Sağlayıcı olarak da bilinen Snarker, işlemlerin doğrulanmasında kullanılan zk-SNARK'ları üretiyor.

Blok üreticileri zincire yeni blok eklemek için aldıkları işlem ücretleri üzerinden snarker'lara ödeme yapıyor. Ancak ücret hakkı kazanmak için teklif göndermeleri gerekiyor. Snarker'ın zk-SNARK'ının, bir blok içinde kullanılmak zorunda. Ayrıca onu kullanan blok üreticisi de snarker'ı teşvik etmekten sorumlu.

Bu sayede, birden fazla snarker'ın aynı işleme bağlı teklif gönderebileceği bir iş ekonomisi meydana getiriyor. Öte yandan blok üreticileri kârlarını artırmak için en düşük ücret içeren teklifi seçiyor. Sonuç olarak snarker'lar düşük maliyetli SNARKS üretmek için rekabete giriyor.

Mina İşlemleri Nasıl Gerçekleşiyor?

İşlem, onu tetikleyen kullanıcı ile başlıyor. Ardından, geçerliliği kanıtlanmış, ancak onaylanmamış işlemlerden meydana gelen bir havuz olan mempool'a gidiyor.

Daha sonra snarker'lar SNARKS ya da ispat sürecine geçiyor. Süreci, blok üreticisi (BP) seçimi takip ediyor ve seçilen üretici, işlemleri paketleyerek bir blok içine ekliyor. Unutulmaması lazım ki BP, kârlı işlemleri mempool üzerinden eliyor.

Daha sonra, BP konsensüs mekanizmasındaki kurallara göre bir SNARK seçiyor.

Blok üreticisinin en düşük fiyatlı SNARK tekliflerini seçtiğini unutmamak gerek. Buna ek olarak, eklenen son işlemler güncellenmiş bir SNARKS emir defterini de içeriyor.

Ardından SNARKS'ı bir blok içine dahil etmenin, bloku zincire eklemenin ve ağı güncellemenin sırası geliyor. Protokolün boyutunu sabit tutmaya yardımcı olmak adına, snark edilmiş işlemler zincirden kaldırılıyor.

Daha sonra blok üreticisi, protokolün zk-SNARKS'ını güncelliyor.

Sonunda yeni blok, zincirin değişmez bir parçası haline geliyor.